Het gros van de vrouwen doet zichzelf tekort als het gaat om het positioneren van hun eigen professionele kwaliteiten in sollicitatiegesprekken. ‘Het is niet dat ze niet durven, ze zijn gewoon te bescheiden.
Petra Herman en Francine Rutgers van executive search bureau Herman Rutgers maken het bijna dagelijks mee in hun gesprekken met vrouwelijke kandidaten voor topfuncties binnen corporate- en marketingcommunicatie. Ze denken dat 80 procent van de vrouwen aan underselling doet wanneer ze zich als professional moeten presenteren.
Francine: ‘In het kennismakingsgesprek met ons begint het vaak al. Ze moeten zichzelf neerzetten als professional en dat vinden vrouwen duidelijk lastiger dan mannen. Als je een vrouw vraagt wat zij in een bepaalde functie bereikt heeft, dan presenteert ze de successen vaak als een team-effort en geeft antwoord in de “wij”-vorm; het is niet “ik heb dat bereikt”, maar “wij”. Dan moeten we haar echt corrigeren en vragen: “wat heb jijgedaan?”. Bij mannen hoeven we dat nooit te vragen. Die claimen hun successen veel makkelijker’.
Petra: ‘Als je een functieprofiel voorlegt aan een vrouw die daar voor 90 procent aan voldoet, dan begint zij over de 10 procent waar ze geen ervaring in heeft. Leg je hetzelfde profiel voor aan een man die daar maar voor 40 procent aan voldoet, dan begint hij over de 40 procent die hij wel beheerst. Anders gezegd: mannen doen structureel aan overselling.’
Waarom komen mannen daarmee weg, met die overselling?
Petra lacht: ‘Omdat ze daar gewoon heel goed in zijn, dat doen ze hun hele leven al!’
Francine: ‘Vrouwen zijn heel kritisch op zichzelf. Ze kijken ook heel kritisch naar andere vrouwen. Ze geven elkaar sneller kritiek dan complimenten. Petra ‘Iemand maakte eens deze vergelijking: vrouwen zijn net krabben in een mand: als je niet oppast trekken ze elkaar steeds naar beneden, terwijl mannen elkaar een kontje geven. Waarom we het doen, weet ik ook niet.’ Francine: ‘Mannen spelen elkaar van oudsher de bal toe via old boys networks. Gelukkig zijn er nu ook steeds meer vrouwennetwerken, dat heeft hopelijk een goede invloed.’
Waarom doen vrouwen zichzelf stelselmatig tekort?
Francine: ‘Het is cultureel bepaald denk ik. Zo zonde. Er zijn vrouwen die heel gekwalificeerd zijn, maar door gebrek aan zelfvertrouwen niet doorbreken. Voor sommige functies moet je overigens ook wel een beetje lef hebben en daar is niet iedereen geschikt voor.’ Petra: ‘Aan zelfvertrouwen kun je bouwen. Dat kan een lang proces zijn en het lukt misschien ook niet iedereen. Waar je wel makkelijk wat aan kunt veranderen, is een te bescheiden opstelling.’ Francine knikt: ‘Vrouwen realiseren zich vaak niet hoe bijzonder een prestatie is die ze geleverd hebben. Daar praten ze dan makkelijk overheen, ze noemen het en passant in plaats van er expliciet op in te gaan. Laatst vertelde een vrouw terloops hoe zij een gedemotiveerd team enthousiast en betrokken had gemaakt. Ik moest dat later terughalen en haar erop wijzen dat dat een prestatie was waar ze trots op kon zijn. Ze keek me verbaasd aan, zij vond het heel normaal, het stond toch in haar taakomschrijving?’
Is dat ook de reden waarom vrouwen gemiddeld minder verdienen dan mannen?
Petra: ‘Dat zou goed kunnen. Ook hier wreekt zich de bescheidenheid van vrouwen. Bij salarisonderhandelingen stellen mannen zich zakelijker op, ze vinden: dit ben ik waard, dit wil ik betaald krijgen. Vrouwen staan er zelden zo in.’
Welke bondige adviezen kunnen jullie vrouwen geven?
Petra: ‘Claim je succes. Presenteer je met lef. Focus op je kwaliteiten. Wees zakelijk.’ Francine vult aan: ‘Vat niet alles persoonlijk op, ook niet als het kritiek betreft. Kritiek kun je ook zien als een advies waar je je voordeel mee kunt doen, waar je van kunt leren.’
Petra: ‘We kunnen nog wel wat leren van Amerikaanse vrouwen: die zijn veel meer gericht op succes en het vieren van hun successen. Het zit in hun cultuur. Fouten maken mogen ze daar ook van zichzelf, want daar leer je van. Sommige Amerikaanse vrouwen slaan daar trouwens ook weer in door, maar dat is wat anders. De Nederlandse cultuur is meer behoudend, voorzichtig: doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. Het zou goed zijn als in ons onderwijssysteem meer aandacht kwam voor het emotioneel sterker maken van vrouwen.’
